Wiadomości z Chorzowa

Zmarł Augustyn Dyrda. W Chorzowie można podziwiać dzieła znanego śląskiego rzeźbiarza

  • Dodano: 2023-02-06 12:45

W wieku 96 lat zmarł Augustyn Dyrda, znany śląski rzeźbiarz i autorów licznych pomników na Górnym Śląsku. Informację o jego śmierci 3 lutego 2023 roku przekazał tyski samorząd.

Dziś, w wieku 96 lat odszedł wybitny rzeźbiarz - Augustyn Dyrda. Artysta był związany z naszym miastem od dziesięcioleci. W jego dorobku znajdują się liczne realizacje pomnikowe, rzeźby plenerowe, portrety, tablice pamiątkowe, małe formy rzeźbiarskie i medale. Każdy tyszanin zna "Niedźwiadki", "Chłopców z gęsią" czy Pomnik Walki i Pracy. Rodzinie i bliskim artysty składam wyrazy współczucia – przekazał za pośrednictwem Facebooka Andrzej Dziuba, prezydent Tychów.

Augustyn Dyrda przyszedł na świat 4 lipca 1926 roku w Wyrach, ale większość życia mieszkał w Tychach. W 1939 roku dostał się do pszczyńskiego Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego, a wiosną 1940 roku został zaciągnięty do gminnych prac interwencyjnych. Jego wojenne losy były niełatwe – od 1942 roku pracował w Zakładach Buschla w Mikołowie, gdzie pobierał nauki w zawodzie kotlarza i ślusarza konstrukcyjnego. Po podpisaniu przez matkę Volkslisty jako Niemiec został wcielony do Reichsarbeitsdienst, a w 1944 roku wcielono go do Wehrmachtu. Dywizję, w której służył skierowano do Sergassi, a od maja 1945 roku przebywał w Belgradzie w niewoli. Do Polski udało mu się wrócić na początku września 1945 roku.

Ukończył bielską Szkołę Malarstwa, Rzeźby i Grafiki (której nazwę w 1947 roku zmieniono na Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Bielsku-Białej). W latach 1948–1954 studiował na Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Uczęszczał do pracowni prof. Xawerego Dunikowskiego (był jego ostatnim żyjącym uczniem), a dyplom z wyróżnieniem uzyskał w 1954 roku. Był laureatem wystaw okręgowych, ogólnopolskich i zagranicznych, a także zdobywcą licznych nagród i wyróżnień w konkursach, m.in. organizowanych przez Zarząd ZPAP Okręg Katowice.

Nie żyje Augustyn Dyrda, jeden z najwybitniejszych śląskich artystów

W jego dorobku możemy znaleźć liczne realizacje pomnikowe, rzeźby plenerowe, portrety, tablice pamiątkowe, małe formy rzeźbiarskie i medale. Swoją zawodową drogę związał przede wszystkim z Tychami – jest twórcą m.in. płaskorzeźby przedstawiającej górnika i dziewczynę na osiedlu A (1955), rzeźby plenerowej „Chłopcy z gęsią” (1957), pomnika Powstańca Śląskiego (1958), rzeźby oszczepniczki na osiedlu A (1958 – nie zachowała się), plenerowej grupy rzeźbiarskiej „Niedźwiadki” (1962), pomnika Walki i Pracy (1975), znanej jako „Żyrafa”, rzeźby plenerowej–fontanny „Karolinka” (1984), tablicy upamiętniającej Augusta Kissa (2003), popiersia generała Stefana Grota–Roweckiego (2004), rekonstrukcji rzeźby powstańca z przedwojennego pomnika na placu Wolności (2007) czy rzeźby plenerowej „Stary Alojz” (2007).

W dorobku Augustyna Dyrdy możemy znaleźć liczne pomniki i rzeźby istniejące na terenie Górnego Śląska, Zagłębia i w granicach obecnego województwa śląskiego. To m.in. pomnik Bohaterom Czerwonych Sztandarów i pomnik Tadeusza Kościuszki w Dąbrowie Górniczej czy pomnik Arki Bożka w Raciborzu, ale również:

  • rzeźba plenerowa Zakochani I, Chorzów, Park Śląski, 1963
  • rzeźba plenerowa Zakochani II, Chorzów, Park Śląski, 1965
  • rzeźba plenerowa W objęciu, Chorzów, Park Śląski, 1968
  • rzeźba plenerowa Pierwszy krok, Chorzów, Park Śląski
  • rekonstrukcja pomnika Friedricha Wilhelma von Redena, Chorzów, 2002 (autor oryg. Theodor Erdmann Kalide)
  • rzeźba plenerowa Dyskobol, Będzin, 1968
  • pomnik Bohaterów Armii Sowieckiej na cmentarzu żołnierzy radzieckich, Bielsko-Biała, 1968
  • pomnik Postacie z Międzynarodówką na ustach, pod czerwonym sztandarem, Dąbrowa Górnicza, 1970
  • rzeźba plenerowa Kobieta z gitarą, Bytom, plac Karin Stanek
  • rzeźba plenerowa Pierwszy krok, Jastrzębie-Zdrój
  • rzeźba Uskrzydlona dziewczyna w tiulu, Katowice, 1979
  • popiersie Jerzego Ziętka, Katowice, Gmach Sejmu Śląskiego, 1987

Był również autorem statuetki „Górnośląskiego Tacyta”, czyli corocznej nagrody przyznawanej od 2007 roku badaczom i popularyzatorom historii Górnego Śląska, ustanowionej przez Ruch Autonomii Śląska.

Dodaj komentarz

chcę otrzymać bezpłatny newsletter portalu mojChorzow.pl.

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu.
Wydawca portalu nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Czytaj również