Refluks żołądkowo-przełykowy to schorzenie, w którym dochodzi do cofania się treści żołądkowej do przełyku. Może powodować nieprzyjemne objawy, takie jak zgaga, ból w klatce piersiowej czy uczucie pieczenia. W przypadku przewlekłego występowania objawów mówimy o chorobie refluksowej przełyku (GERD). W tym artykule omówimy, czym jest refluks, jakie są jego objawy i przyczyny oraz jak można go leczyć.
Czym jest refluks żołądkowo-przełykowy?
Refluks żołądkowo-przełykowy polega na zarzucaniu kwaśnej treści żołądkowej lub treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Zdrowy organizm zapobiega temu procesowi dzięki dolnemu zwieraczowi przełyku, który działa jak zawór, blokując cofanie się treści. Gdy jego napięcie jest osłabione, dochodzi do refluksu.
Choroba refluksowa przełyku to przewlekła forma refluksu, która prowadzi do poważnych powikłań, takich jak zapalenie przełyku, uszkodzenie błony śluzowej przełyku czy nawet rak gruczołowy przełyku.
Przyczyny refluksu
1. Osłabienie dolnego zwieracza przełyku
Najczęstsza przyczyna refluksu to zmniejszone napięcie mięśnia zwieracza w dolnej części przełyku, które umożliwia cofanie się treści żołądkowej.
2. Przepuklina rozworu przełykowego
To stan, w którym część żołądka przesuwa się przez przeponę do klatki piersiowej, co sprzyja refluksowi.
3. Niewłaściwy styl życia
- Spożywanie tłustych, kwaśnych i ostrych potraw.
- Nadmiar alkoholu i kofeiny.
- Otyłość, która zwiększa ciśnienie w jamie brzusznej.
- Palenie papierosów, które osłabia napięcie dolnego zwieracza przełyku.
4. Zaburzenia hormonalne i inne schorzenia
- Ciąża – wzrost ciśnienia w jamie brzusznej i zmiany hormonalne mogą powodować refluks.
- Zaburzenia hormonalne, np. niedoczynność tarczycy.
Objawy refluksu
Typowe objawy refluksu:
- Zgaga – uczucie pieczenia w przełyku.
- Cofanie się kwaśnej treści żołądkowej do gardła.
- Ból w klatce piersiowej, przypominający ból serca.
- Uczucie pełności i wzdęcia po posiłkach.
Objawy alarmowe (wymagające pilnej konsultacji z lekarzem):
- Trudności w połykaniu.
- Krwawienie z przełyku.
- Utrata masy ciała bez wyraźnej przyczyny.
- Objawy sugerujące uszkodzenie błony śluzowej przełyku, np. chrypka czy przewlekły kaszel.
Diagnostyka refluksu
Diagnostyka refluksu opiera się na wywiadzie lekarskim i badaniach, takich jak:
- 24-godzinne monitorowanie pH w przełyku – pozwala zmierzyć częstość i intensywność zarzucania treści żołądkowej.
- Manometria przełyku – ocena napięcia dolnego zwieracza przełyku.
- Endoskopia – umożliwia ocenę stanu błony śluzowej przełyku i wykrycie ewentualnych powikłań, takich jak zapalenie przełyku.
Leczenie refluksu
1. Zmiana stylu życia
- Unikaj tłustych i kwaśnych potraw, które mogą nasilać refluks.
- Jedz mniejsze posiłki, ale częściej, aby zmniejszyć nacisk na żołądek.
- Podnieś wezgłowie łóżka – zapobiega to cofaniu się treści żołądkowej podczas snu.
- Unikaj jedzenia na 2–3 godziny przed snem.
2. Farmakoterapia
- Inhibitory pompy protonowej (IPP) – zmniejszają wydzielanie kwasu solnego, co łagodzi objawy refluksu.
- Leki zobojętniające kwas solny, dostępne bez recepty, neutralizują kwas żołądkowy.
- Leki prokinetyczne – poprawiają opróżnianie żołądka i zwiększają napięcie dolnego zwieracza przełyku.
3. Leczenie operacyjne
W ciężkich przypadkach, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi efektów, stosuje się metody chirurgiczne, takie jak fundoplikacja Nissena, polegająca na wzmocnieniu dolnego zwieracza przełyku.
Domowe sposoby na refluks
- Herbaty ziołowe, takie jak rumianek, pomagają łagodzić objawy refluksu.
- Picie wody z dodatkiem miodu może zmniejszyć pieczenie w przełyku.
- Sok z aloesu ma działanie kojące na błonę śluzową przełyku.
Powikłania nieleczonej choroby refluksowej
- Brak leczenia refluksu żołądkowo-przełykowego może prowadzić do:
- Zapalenia przełyku, które powoduje ból i trudności w połykaniu.
- Zwężenia przełyku, utrudniającego przechodzenie pokarmu.
- Rozwoju raka gruczołowego przełyku w wyniku przewlekłego uszkodzenia błony śluzowej.
Podsumowanie
Refluks żołądkowo-przełykowy to częsta dolegliwość, która może znacząco obniżyć komfort życia. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie – zarówno farmakologiczne, jak i zmiana stylu życia – są kluczowe w łagodzeniu objawów i zapobieganiu powikłaniom. Jeśli zauważasz u siebie objawy refluksu, takie jak zgaga czy cofanie się treści żołądkowej do przełyku, skonsultuj się z lekarzem (np. online z receptovo.pl), aby wdrożyć skuteczne leczenie.