Województwo śląskie to region o bogatej kulturze i architekturze. Wyróżnia go obecność zabytkowych kamienic, charakterystycznych familoków, hut i szybów kopalnianych, czy imponujących katedr. Na Śląsku, choć rzadziej spotykane, zobaczyć można również średniowieczne zamki, które w dzisiejszych czasach pełnią funkcję pomników historii. Jednym z takich miejsc jest Zamek, znajdujący się w Będzinie, należący do Muzeum Zagłębia. 

Średniowieczna warownia 

Zamek zlokalizowany niedaleko rzeki — Czarnej Przemszy pochodzi z połowy XIV wieku. Jego pierwotnym zadaniem była obrona zachodniej Polski przed najazdami od strony Śląska oraz obrony okolicznych dróg handlowych. Powstał za panowania Kazimierza Wielkiego. 

Zamek po raz pierwszy jest odnotowany w dokumentach od 1349 roku, kiedy to wymieniono Wiernka - burgrabiego będzińskiego. Wspominają o nim również Jan z Czarnkowa i Jan Długosz w spisie warownych budowli wzniesionych przez Kazimierza Wielkiego. - czytamy na stronie internetowej Muzeum Zagłębia. 

Warownia była ważnym miejscem dla średniowiecznej polityki lokalnej. To u brzegu Czarnej Przemszy zawarto "Pakty będzińsko-bytomskie", skutkujące zrzeczeniem pretensji do tronu polskiego przez Maksymiliana Habsburga, a także zawarto tutaj umowę między Panami śląskimi i małopolskimi odnośnie walki z tzw. rabusiami. 

Wraz z biegiem czasu zmieniało się przeznaczenie zamku. Podczas pożaru miasta w 1616 roku ucierpiała część warowni. Plan odbudowy zakładał wówczas dostosowanie obiektu do celów rezydencjalnych, kosztem jego obronności. W trakcie trwania potopu szwedzkiego obiekt został splądrowany, a pod koniec XVII, w wyniku powołania nowego starostwa będzińskiego zamek popadł w całkowitą ruinę aż do 1834 roku. 

Odbudowy zamku 

Zamek odbudowano dopiero w epoce romantyzmu w 1834 roku. Franciszek Maria Lanci — architekt odpowiedzialny za odrestaurowanie warowni chciał odmienić jej wygląd, wprowadzając elementy pseudogotyckiej architektury. Pomimo zrealizowania projektu i ambitnych planów na zagospodarowanie odświeżonej budowli, zamek ponownie został porzucony. 

Do surowej, gotyckiej bryły wprowadzono elementy pseudogotyckiej architektury - krenelaże na murach i wieżach, ceglane obramowania okien, ślepe machikuły. Innym z zabiegów, które nadały zamkowi obecny wygląd, była przebudowa kasztelu i obniżenie wieży. W obiekcie miała zostać ulokowana Szkoła Akademiczno - Górnicza. Po odbudowie zaniechano jednak tego projektu. Opuszczony przez użytkowników znów popadł w ruinę. - czytamy na stronie internetowej Muzeum Zagłębia. 

Ponowna odbudowa zamku, zakończona jego ponownym użytkowaniem odbyła się po II wojnie światowej, kiedy to w 1956 roku został przekazany na siedzibę Muzeum Zagłębia w Będzinie. 

Zamkowe zabytki 

Wystawy stałe przedstawiane w zamkowych murach ukazują rozwój średniowiecznego osadnictwa oraz broni używanych na przestrzeni wieków XVI i XX. Kolekcja zatytułowana "Dawna Broń" zawiera eksponaty będące przedstawieniem zarówno dawnej broni białej, jak i broni palnej. Zbiory broni palnej są najliczniejszą grupą wśród eksponatów militarnych i pochodzą głównie z zachodniej Europy. Zwiedzający zamek mogą przekonać się, jak wyglądała średniowieczna myśl technologiczna, obserwując przykłady broni lontowej takiej jak hakownica lontowa, muszkiety, czy broń skałkową i kapiszonową. W zamku znajduje się także wystawa broni artyleryjskiej, a w niej moździerze i lufy armatnie. "Dawna broń" to również narzędzia wojskowe i bronie myśliwskie - popularnym eksponatem jest tutaj myśliwska strzelba kołowa Hansa Stiftera z 1674 roku. Uwagę przykuwa także kolekcja broni białej i uzbrojenia ochronnego i wyróżniająca się w niej zbroja kopijnicza pochodząca z Włoch z XVI wieku oraz zbroja pikinierska z 1600 roku. Główną częścią eksponatów broni białej są różnego rodzaju narzędzia do walki wręcz. 

Zaprezentowane okazy broni białej przedstawiają rozwój głowni i rękojeści w zależności od sposobu walki i konieczności przebicia się przez uzbrojenie ochronne przeciwnika. Zwiedzając wystawę, nie sposób pominąć dwóch mieczy dwuręcznych piechoty zachodnioeuropejskiej z XVI w. o imponujących rozmiarach - jeden o długości 193 cm, drugi - 175 cm i wadze ok. 4 kg (Zazwyczaj ważą od 3,50 do 5,25 kg) Tego typu miecze były używane tylko przez oddziały piesze. - możemy przeczytać na stronie internetowej Muzeum Zagłębia. 

Kolekcja "Z dziejów zamku i miasta" poświęcona jest historii osadnictwa w regionie warowni w okresie średniowiecza. Wyszczególniono tutaj zabudowę zamku górnego i dolnego oraz najstarsze ryciny, za pomocą których zwiedzający mają okazję poznać ewolucje, które zachodziły podczas rozwoju zamku, a także najważniejsze projekty jego przebudowy. W będzińskim obiekcie prezentowane są także galerie fotograficzne z najstarszymi zdjęciami ruin pochodzącymi z przełomu XIX i XX wieku, opisując tym samym w ciekawy sposób losy charakterystycznej dla miasta lokalizacji oraz samego Będzina! 

Godziny otwarcia i cennik 

Godziny otwarcia różnią się w zależności od okresu roku. 

W okresie letnim (1 kwietnia - 30 października):

• poniedziałek nieczynne 
• wtorek 11:00-18:00
• środa 9:00-17:00
• czwartek 12:00-18:00
• piątek 10:00-18:00
• sobota 11:00-19:00
• niedziela 10:00-18:00

W okresie zimowym ( 1 listopada - 31 marca):

• poniedziałek nieczynne
• wtorek 10:00-17:00
• środa 9:00-17:00
• czwartek 12:00-18:00
• piątek 10:00-18:00
• sobota 10:00-18:00
• niedziela 9:00-17:00

Cennik prezentuje się następująco:

• Normalny 18 zł
• Ulgowy 13 zł
• Na wieżę widokową 6 zł 

Średniowiecze w sercu Śląska 

Obiekty takie jak Zamek w Będzinie są pomnikiem historii dla czasów, które z perspektywy dzisiejszego świata uznawane są za zamierzchłe. Muzeum opowiadające historie kształtowania się okolicznych osad naszego województwa oraz rozwoju architektury jest cennym miejscem, oraz ciekawą odskocznią, dającą okazję do prawdziwej "Podróży w czasie"!