Upadłość spółki z o.o. ma na celu zaspokojenie wierzycieli i zakończenie działalności niewypłacalnego podmiotu, przy czym często wiąże się z umorzeniem części długów. Nie wszystkie zobowiązania jednak znikają. Część z nich może nadal być dochodzona, także od członków zarządu. W artykule wyjaśniamy, które należności mogą zostać umorzone w postępowaniu upadłościowym, a które pozostają aktualne mimo jego zakończenia.
Podstawy prawne i przesłanki ogłoszenia upadłości
O to jak przebiega postępowanie upadłościowe zasięgaliśmy informacji od ekspertów specjalizujących się w upadłości spółek z o.o. – prawników z chorzowskiego oddziału kancelarii Adwokat Chorzów – KANCELARIA ADWOKACKA Adwokat Mateusz Sitnik i Współpracownicy. Jak podkreślają specjaliści – kwestie związane z upadłością spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zostały szczegółowo uregulowane w ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe. Zgodnie z przepisami, upadłość może zostać ogłoszona, gdy spółka staje się niewypłacalna - czyli nie jest w stanie terminowo regulować swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Ustawodawca wprowadził domniemanie niewypłacalności, jeśli dłużnik opóźnia się z płatnością przez okres przekraczający trzy miesiące.
Po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości, sąd może ustanowić Tymczasowego Nadzorcę Sądowego, którego zadaniem jest zbadanie czy spółka posiada majątek umożliwiający przeprowadzenie postępowania oraz przynajmniej częściowe zaspokojenie wierzycieli. Dopiero po pozytywnej ocenie sytuacji majątkowej spółki, sąd ogłasza upadłość i wyznacza syndyka. To właśnie syndyk przystępuje do likwidacji majątku, sporządza listę wierzytelności i dzieli uzyskane środki zgodnie z zasadami określonymi w ustawie.
Zakres długów podlegających umorzeniu
W toku postępowania upadłościowego zobowiązania spółki są klasyfikowane i rozliczane według kategorii. Te, które nie zostaną spłacone w całości, w większości przypadków ulegają umorzeniu po zakończeniu procedury. Dla wierzycieli oznacza to, że po prawomocnym zakończeniu postępowania nie mogą już dochodzić dalszych roszczeń wobec spółki. Dla samej spółki oznacza to „oddłużenie”.
Do długów, które zwykle podlegają umorzeniu, należą:
- Zobowiązania związane z działalnością operacyjną, takie jak nieopłacone faktury za dostawy towarów i usług, jeżeli nie zostały one uregulowane do dnia ogłoszenia upadłości.
- Zaległości kredytowe i pożyczkowe, w tym również narosłe odsetki.
- Długi wobec kontrahentów i dostawców, wynikające z niewykonanych lub częściowo wykonanych umów.
- Zobowiązania z umów cywilnoprawnych, np. z tytułu najmu, leasingu czy świadczenia usług.
- Zaległości podatkowe i składki ZUS, choć w tym przypadku możliwe jest przeniesienie odpowiedzialności na członków zarządu, jeśli nie dopełnili obowiązku terminowego złożenia wniosku o upadłość.
Umorzenie tych długów nie następuje automatycznie. Każda należność jest badana w toku postępowania i tylko te, które nie zostały zaspokojone w ramach masy upadłościowej, mogą zostać uznane za wygasłe. Wierzyciel, który nie zgłosi swojej wierzytelności lub uczyni to po terminie, ryzykuje jej nieuwzględnieniem.
Które zobowiązania nie ulegają umorzeniu?
Prawo upadłościowe przewiduje również katalog zobowiązań, które nie mogą zostać umorzone w postępowaniu upadłościowym, nawet jeśli nie zostały spłacone. Należą do nich w szczególności:
- Zobowiązania wynikające z prawomocnych wyroków karnych, w tym obowiązki zapłaty odszkodowania, zadośćuczynienia lub nawiązki.
- Roszczenia alimentacyjne, które mają charakter osobisty i nie są związane z działalnością gospodarczą.
- Zobowiązania z czynów niedozwolonych, np. szkody wyrządzone deliktem, jeżeli ich źródłem nie była normalna działalność przedsiębiorstwa.
Wierzyciele tych kategorii mogą dochodzić swoich roszczeń niezależnie od przebiegu i wyniku postępowania upadłościowego.
Odpowiedzialność członków zarządu po upadłości
Istotnym elementem całej procedury jest odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. Zgodnie z art. 299 Kodeksu spółek handlowych, jeśli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, za jej zobowiązania mogą odpowiadać członkowie zarządu osobiście. Przesłanką zwalniającą z tej odpowiedzialności jest złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w odpowiednim czasie. Nie później niż 30 dni od powstania stanu niewypłacalności. Zaniechanie tego obowiązku może skutkować koniecznością pokrycia długów spółki z majątku osobistego. Z tego względu członkowie zarządu powinni uważnie monitorować sytuację finansową spółki i w razie pojawienia się trudności, niezwłocznie podjąć odpowiednie kroki prawne.
Znaczenie właściwej reprezentacji prawnej w postępowaniu upadłościowym
Postępowanie upadłościowe spółki z o.o. nie sprowadza się jedynie do złożenia wniosku i likwidacji majątku. To złożony proces, który wymaga znajomości przepisów, umiejętności sporządzania odpowiednich dokumentów, a także strategicznego podejścia do kwestii odpowiedzialności zarządu i zabezpieczenia interesów wierzycieli. Prawidłowo przeprowadzone postępowanie może uchronić członków zarządu przed odpowiedzialnością osobistą, zminimalizować ryzyka prawne oraz zwiększyć szanse na zachowanie części aktywów.
Z perspektywy praktyki kancelarii prawnych, istotne jest także doradztwo na etapie przedupadłościowym. W szczególności ocena, czy w danym momencie istnieje już stan niewypłacalności oraz czy zachodzą przesłanki do złożenia wniosku. Niewłaściwa ocena sytuacji lub zaniechanie działania we właściwym czasie może mieć dotkliwe konsekwencje, finansowe, ale również reputacyjne.
Profesjonalne wsparcie obejmuje m.in.:
- sporządzenie kompletnego wniosku o ogłoszenie upadłości, wraz z załącznikami finansowymi i uzasadnieniem prawnym,
- reprezentację przed sądem upadłościowym,
- udział w rozmowach z wierzycielami i syndykiem,
- analizę odpowiedzialności zarządu na gruncie art. 299 KSH oraz przepisów o odpowiedzialności podatkowej.
Dobrze przygotowana strategia działania pozwala sprawnie przeprowadzić postępowanie, ale także zmniejszyć jego negatywne skutki dla osób zarządzających spółką.
Upadłość spółki z o.o. umożliwia umorzenie wielu zobowiązań, zwłaszcza tych związanych z działalnością operacyjną, kredytami czy podatkami, ale nie obejmuje wszystkich długów. Część z nich, w tym wynikające z przestępstw lub alimentów, nadal podlega egzekucji. W razie zaniedbań członkowie zarządu mogą ponieść osobistą odpowiedzialność, dlatego decyzja o złożeniu wniosku powinna być poprzedzona dokładną analizą sytuacji prawnej i finansowej, najlepiej z udziałem doświadczonego pełnomocnika.
Adwokat Chorzów - KANCELARIA ADWOKACKA ADWOKAT MATEUSZ SITNIK I WSPÓŁPRACOWNICY
Adres: Działkowa, 41-506 Chorzów
Telefon: +48 32 706 15 55
E-mail:[email protected]