Przywłaszczenie mienia może przybierać różne formy, takie jak klasyczne przywłaszczenie oraz sprzeniewierzenie. Te dwie formy różnią się głównie kontekstem, w jakim dochodzi do naruszenia prawa właściciela.
Klasyczne przywłaszczenie następuje, gdy osoba, która przypadkowo lub w wyniku okoliczności znalazła się w posiadaniu mienia, decyduje się je sobie przywłaszczyć. Najczęściej spotykamy się z tym w sytuacjach, gdy ktoś znajduje przedmiot i zamiast próbować odnaleźć właściciela, zaczyna go używać jako swojego.
Sprzeniewierzenie to forma przywłaszczenia, gdzie mienie zostało legalnie powierzone sprawcy (np. poprzez umowę najmu), ale zostało użyte przez niego w sposób wykraczający poza umowę lub nie zostaje zwrócone po zakończeniu umowy. Jest to częsta sytuacja w przypadku, gdy przedmioty wypożyczone na określony czas, nie są potem zwracane.
W prawie karnym rozróżniamy również formy stadialne przestępstwa przywłaszczenia:
-
Usiłowanie — kiedy sprawca podejmuje działania mające na celu przywłaszczenie mienia, ale z różnych przyczyn nie dochodzi do finalizacji przestępstwa.
-
Dokonanie — kiedy czyn zabroniony został zrealizowany w pełni.
Konsekwencje prawne
Za przywłaszczenie mienia grozi kara pozbawienia wolności do lat 3, zgodnie z art. 284 § 1 k.k.. Jeżeli jednak dojdzie do sprzeniewierzenia, sankcje mogą być surowsze, zależnie od wartości mienia oraz okoliczności przestępstwa. Więcej informacji na ten temat znajdą Państwo na stronie: Przywłaszczenie mienia Adwokat Kraków.
Podczas gdy kara za kradzież może wydawać się bardziej surowa ze względu na bezprawne wejście w posiadanie rzeczy, prawo traktuje również bardzo poważnie przypadki przywłaszczenia - szczególnie gdy naruszona zostaje relacja między właścicielem a osobą, której powierzono mienie.
Procedury ścigania
Przywłaszczenie mienia jest przestępstwem ściganym z urzędu. Oznacza to, że poszkodowani nie muszą sami inicjować postępowania karnego — wystarczy zgłoszenie przestępstwa odpowiednim organom ścigania.
Jeżeli doszło do przywłaszczenia mienia:
-
Pierwszym krokiem jest jego odzyskanie.
-
Proces ten rozpoczyna się od zgłoszenia sprawy policji.
-
Policja może podjąć kroki mające na celu zabezpieczenie rzeczy i jej zwrot właścicielowi.
-
W przypadku gdy przedmiot nie może być natychmiast zwrócony, policja może zatrzymać mienie na potrzeby dowodowe, aż do zakończenia sprawy.
Pokrzywdzeni mają także prawo żądać odszkodowania za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Roszczenia te mogą być zgłoszone zarówno w trakcie procesu karnego, jak i cywilnego. Sąd może zasądzić odszkodowanie od sprawcy pokrywające wartość przywłaszczonego mienia oraz inne szkody materialne i niematerialne.
Karalność czynu ulega przedawnieniu po upływie określonego czasu zależnego od ciężkości przestępstwa:
-
Dla podstawowego typu termin wynosi 5 lat;
-
Dla sprzeniewierzenia — 10 lat;
-
A dla przestępstw związanych z mieniem o znacznej wartości lub szczególnie ważnym — 15 lat.
Przedawnienie karalności nie uniemożliwia jednak poszkodowanym domagania się zwrotu mienia lub odszkodowania drogą cywilną. Ważne jest właściwe reagowanie na takie wydarzenia. Skorzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej może pomóc odzyskać mienie i zapewnić wykonanie sprawiedliwości.
Zapraszamy również do lektury artykułu: Przywłaszczenie mienia - gdzie leży granica?
Adwokat Prawo Karne - kancelaria Kraków
dr Aleksandra Rychlewska-Hotel
ul. Rynek Dębnicki 6/3a
30-319 Kraków
tel. 12 3072126