W ramach naszego cyklu artykułów poświęconych aktualnym tematom prawnym, dzisiaj skupiamy się na przełomowym wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) dotyczącym kredytów we frankach szwajcarskich. Wydany w czerwcu 2023 roku, wyrok ten wprowadził istotne zmiany w relacjach między bankami a kredytobiorcami frankowymi, wnosząc nowe perspektywy w zakresie praw konsumentów i obowiązków instytucji finansowych. W naszym artykule szczegółowo analizujemy, jakie konsekwencje niesie za sobą to orzeczenie dla obu stron.
Orzeczenie TSUE uznało, że banki nie mają prawa domagać się od konsumentów, będących kredytobiorcami, wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału. Ta decyzja rozwiązała jedną z ważniejszych niejasności, która do tej pory stanowiła przeszkodę dla kredytobiorców w dochodzeniu swoich praw na drodze sądowej.
Zasadnicze pytanie dotyczy przyczyn, dla których kredyty frankowe mogą być uznane za nieważne. Odpowiedź znajduje się w kodeksie cywilnym, szczególnie w przepisach dotyczących niedozwolonych postanowień umownych. Te nieuzgodnione indywidualnie klauzule, sprzeczne z dobrymi obyczajami, naruszające interes konsumenta, często dotyczą przeliczników franka szwajcarskiego na złotówki. Sądy, uwzględniając arbitralne ustalanie kursów walut przez banki, zaczęły uznawać taką praktykę za sprzeczną z dobrymi obyczajami, rażąco naruszającą interesy konsumentów.
Orzecznictwo w sprawach frankowych jest obecnie korzystne dla konsumentów, jednak każda sprawa jest inna i wymaga indywidualnej oceny. Zmienne są postanowienia umów w różnych bankach oraz okoliczności zawarcia umowy. Nasza kancelaria stawia na transparentność, informując klientów o potencjalnych ryzykach procesowych oraz kosztach ewentualnej przegranej.
Frankowicze-przedsiębiorcy również mają szanse na unieważnienie umowy kredytowej. Choć przepisy o niedozwolonych postanowieniach umownych dotyczą głównie konsumentów, wadliwość umów może wynikać z ich sprzeczności z zasadą swobody umów. Sądy zaczęły przyznawać ochronę prawną także tym frankowiczom, kierując się zasadą, że bank nie może samodzielnie ustalać kursu wymiany walut, decydując o wysokości zobowiązania drugiej strony.
Unieważnienie kredytu przynosi znaczące korzyści. Kredytobiorca jest zwolniony z kosztów udzielenia kredytu (odsetki, prowizje, inne opłaty), a jego zadłużenie zostaje anulowane. Ponadto, hipoteka na nieruchomości powinna być wykreślona, gdyż roszczenie o spłatę kredytu, które miała zabezpieczać, okazuje się nieistniejące.
Główną negatywną konsekwencją jest obowiązek zwrotu całego kapitału kredytu, wypłaconego na raz. Jednakże, w praktyce, sumę tę można potrącić z dotychczas uiszczonymi płatnościami na rzecz banku. W wielu przypadkach klienci wpłacili już więcej niż wynosiła wypłacona kwota kredytu, co skutkuje obowiązkiem zwrotu nadwyżki przez bank.
Decyzja o unieważnieniu kredytu frankowego powinna być dokładnie przemyślana i opierać się na rzetelnej analizie indywidualnej sytuacji. Kluczowe jest tu rozważenie czy suma dotychczasowych wpłat na rzecz banku przewyższa wartość wypłaconego kredytu. Jeśli tak, unieważnienie może być korzystne. Warto jednak pamiętać, że każdy przypadek jest unikalny, a pełna informacja o możliwych kosztach i ryzykach procesowych jest niezbędna do podjęcia świadomej decyzji.
Czy można zatem unieważnić spłacony kredyt frankowy? Tak, istnieje możliwość unieważnienia nawet już spłaconego kredytu frankowego. W takich przypadkach chodzi głównie o zwrot nadpłaconych rat. Kluczową kwestią jest tu termin przedawnienia roszczeń, który zaczyna biec od momentu, gdy konsument dowiedział się o niedozwolonym charakterze postanowień umownych.
Zgodnie z orzecznictwem TSUE, termin przedawnienia roszczeń zaczyna biec, gdy konsument dowiedział się o niedozwolonym charakterze postanowień umownych. Jest to oczywiście kwestia indywidualna i może nastąpić w różnych momentach, np. po lekturze artykułów w Internecie czy po kontakcie z kancelarią. W niektórych przypadkach sądy przyjmują, że konsument mógł się dowiedzieć o abuzywności postanowień już w momencie wydania wyroku w sprawie Państwa Dziubak, co z uwagi na medialność orzeczenia, czyni wiedzę o nieważności umowy kredytu frankowego powszechnie dostępną.
Artykuł ma charakter wyłącznie edukacyjny i nie stanowi porady prawnej. Omawiane zagadnienia dotyczące unieważnienia kredytów we frankach szwajcarskich są złożone i zależą od indywidualnych okoliczności każdego przypadku. Informacje zawarte w artykule opierają się na aktualnym stanie prawnym i orzecznictwie, jednak nie mogą zastąpić indywidualnej analizy prawnej dostosowanej do konkretnego przypadku. Czytelnicy powinni skonsultować się z profesjonalnym prawnikiem w celu uzyskania szczegółowych informacji i porady prawnej odpowiadającej ich indywidualnej sytuacji. W przypadku potrzeby uzyskania specjalistycznej pomocy prawnej, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią Prawa Gospodarczego TMH Kraków - Tomasz Marek Marcin Hotel Adwokaci i Radcowie Prawni spółka partnerska, https://www.kancelariatmh.pl.