To już 72 lata! 20 grudnia mija kolejna rocznica powstania WPKiW

Dziś Park Śląski, dawniej Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku im. gen. Jerzego Ziętka – zielone serce aglomeracji nazywane „płucami Górnego Śląska” kończy dziś 72 lata!

Władze Parku Śląskiego przypomniały o niezwykle ważnej rocznicy dla wszystkich stałych bywalców zajmującego powierzchnię ponad 535 ha parku miejskiego – jednego z największych w Europie. 20 grudnia 1950 roku, Wojewódzka Rada Narodowa w Katowicach, przez aklamację przyjęła uchwałę  następującej treści:

Uznaje się konieczność i celowość budowy Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku dla Górnośląskiego Zespołu Przemysłowo-Miejskiego na obszarze około 500 ha, położonego między Katowicami a Chorzowem w pasie między drogami Katowice – Chorzów – Siemianowice Stary Chorzów i równocześnie zleca Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej poczynienie odpowiednich starań u Władz Centralnych w kierunku realizacji powyższych zamierzeń.

W ten sposób zdecydowano o wdrożeniu największej inwestycji ekologicznej na Górnym Śląsku w czasach PRL. Warto przypomnieć, że jednym z głównych inicjatorów powstania Parku Śląskiego był gen. Jerzy Ziętek.

Minęły 72 lata od decyzji o stworzeniu Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku

Obszar inwestycji obejmował w 75 procentach zdewastowane tereny poprzemysłowe, w tym hałdy, odpady pogórnicze, biedaszyby, zapadliska, bagna, wysypiska, a także nieużytki rolnicze o powierzchni około 640 ha na terytorium Chorzowa i Katowic. Z racji niewielkiej przydatności miejscowych kwaśnych gleb bielicowych na teren powstającego WPKiW przywieziono 3,5 miliona metrów sześciennych ziemi i dowieziono pół miliona metrów sześciennych gleb próchnicznych i torfu.

Budowa WPKiW rozpoczęła się w lipcu 1951 roku, jednak zanim do tego doszło potężne założenie parkowe, które od początku było obliczone na masowy udział uczestników planowo organizowanych imprez i realizowane przy dużym udziale mieszkańców regionu (często w ramach tzw. czynów społecznych, a także poprzez kwesty i sprzedaż kartoników filatelistycznych z dopłatą na budowę WPKiW) musiało zostać zaprojektowane.

Wstępny program i koncepcję urbanistyczną opracował zespół urbanistów w postaci Kazimierza Wejcherta, Tadeusza Bauma i Krystyna Olszewskiego (1952 r.), jednak ostatecznie wcielono w życie projekt Władysława Niemirskiego, który zaprosił do zespołu m.in. Ludwika Lawina, Edwarda Bartmana, Stanisława Rutkowskiego czy Mirosława Kicińskiego (1954 r.).

WPKiW został stworzony przez mieszkańców dla mieszkańców

Generalne założenie parku wpisywało się w istniejące ukształtowanie terenu, wykorzystując wzniesienia i stawy w dolinach do stworzenia przyrodniczo-rekreacyjnego kompleksu o bogatym programie użytkowym i wysokich walorach kompozycji architektoniczno-krajobrazowej. Prof. Niemirski założył podział potężnego terenu na dwie strefy, zachowując istniejący układ topograficzny.

Centralną część parku zaprojektowano więc jako teren o charakterze leśnym, poprzecinany siecią dróg, alejek i tras pieszych mających sprzyjać wyciszeniu, wypoczynkowi i rekreacji ruchowej. Pozostała część parku (ok. 13 ha) od początku miała spełniać zadanie kulturalno-rekreacyjne, sprzyjając czynnemu wypoczynkowi, gdzie miały zostać wybudowane dodatkowe atrakcje oraz być organizowane festyny.

Stopniowo wprowadzono realizację kolejnych kluczowych inwestycji jak Stadion Śląski, Śląski Ogród Zoologiczny, Planetarium Śląskie i Wesołe Miasteczko. Pod koniec lat 50. uruchomiona została licząca 5 kilometrów trasa kolejki wąskotorowej, dekadę później mieszkańcy konurbacji mogli ruszyć na przejażdżkę Koleją Linową „ Elka”, a także zacząć korzystać z kąpieliska „Fala”. W 1968 roku otwarto halę wystawową „Kapelusz”, zaczęło działać rosarium, a także wówczas najwyższa na świecie hydroponiczna szklarnia wieżowa.

Na sentymentalny powrót do początków WPKiW i obejrzenie archiwalnych materiałów dokumentujących pierwsze prace na tym terenie pozwala jeden z krótkich odcinków Polskiej Kroniki Filmowej WFDiF z 1952 roku, dostępny w serwisie YouTube.