W naszej praktyce bardzo często spotykamy się ze stwierdzeniem, że alimenty należą się tylko dziecku, które nie osiągnęło jeszcze pełnoletności. Taka teza nie jest prawdziwa i powinna zostać włożona między mity, ponieważ zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych na dziecko, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. W praktyce może zatem występować sytuacja, w której rodzic będzie zobowiązany płacić alimenty na dorosłe dziecko.
Kiedy rodzic musi płacić alimenty na dorosłe dziecko?
Jak już wskazano, zasadą jest, że świadczenie alimentacyjne przysługuje dziecku, które nie jest w stanie się samodzielnie utrzymać, chyba że umożliwiają to dochody z majątku tego dziecka. W kwestii alimentów bez znaczenia jest zatem wiek dziecka uprawnionego do alimentacji. Nie jest jednak tak, że rodzic nie ma żadnej możliwości uchylenia się od obowiązku płacenia alimentów, ponieważ zgodnie z treścią art. 133 § 3 k.r.o. rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Jak wynika z powyższego, obowiązek alimentacyjny nie jest zatem związany ze stopniem wykształcenia uprawnionego a jedyną miarą jaka powinna być brana pod uwagę jest to czy uprawniony jest w stanie samodzielnie pokryć wszystkie koszty związane ze swoim utrzymaniem.
Co ważne, obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dzieci nie wyłącza niemożność samodzielnego utrzymania się przez pełnoletnie dziecko, która została spowodowana całkowitą niezdolnością do pracy, choćby niezdolność ta była następstwem narkomanii lub alkoholizmu. W takiej sytuacji Sąd zasądzając alimenty, może podjąć stosowne działania zmierzające do zapobiegnięcia spożytkowaniu świadczenia przez uprawnionego na zdobycie środków odurzających i psychotropowych (por. Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 31 stycznia 1986 r., sygn. akt III CZP 76/85).
Kiedy dorosłemu dziecku nie należą się alimenty?
W stosunku do dzieci, które osiągnęły pełnoletność, przy ustalaniu, czy istnieje obowiązek alimentacyjny należy brać pod uwagę m.in. to czy dziecko wyraża chęć dalszej nauki oraz czy posiada osobiste zdolności i cechy charakteru, które pozwalają mu rzeczywiście kontynuować naukę.
Niemniej, rodzic może uchylić się od świadczeń alimentacyjnych na rzecz pełnoletnich dzieci, jeżeli spełnienie tych świadczeń wywołuje dla rodzica nadmierny uszczerbek lub jeżeli uprawniony nie dokłada starań do uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się. Jako przesłanki uchylenia się od świadczenia należy zatem wskazać nadmierny uszczerbek dla zobowiązanego wywołany spełnieniem świadczenia oraz brak starań uprawnionego zmierzających do usamodzielnienia się przy czym, przesłanki te nie muszą występować łącznie.
Przez nadmierny uszczerbek można rozumieć sytuację, w której na skutek spełnienia obowiązku alimentacyjnego zobowiązany rodzic nie jest w stanie zaspokoić swoich uzasadnionych potrzeb, przy czym powołanie się przez zobowiązanego na nadmierny uszczerbek nie oznacza, że konieczne jest wykazanie, że zobowiązany znajduje się w niedostatku.
Dziecko, które osiągnęło pełnoletność nie może domagać się alimentów także wtedy kiedy nie dokłada starań niezbędnych do samodzielnego utrzymania się a takie zachowanie może przejawiać się np. w zaniedbywaniu nauki. Jak zauważył Sąd Najwyższy „Zaniedbywanie się w nauce i ewentualny brak pozytywnych wyników studiów uzasadniają ustanie obowiązku alimentacyjnego pozwanego (tak wyrok SN z 10 grudnia 1998 r., I CKN 1140/98, Lexis.pl 1932384), jeśli wynika to z zawinionych zaniedbań dziecka (tak wyrok SN z 16 stycznia 2001 r., II CKN 40/99, Lexis.pl 385114, por. także uchwałę pełnego składu SN z 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42).”.
Trzeba także pamiętać, że w niektórych okolicznościach płacenie alimentów na dorosłe dziecko może sprzeciwiać się zasadom współżycia społecznego np. w sytuacji gdy dziecko postępuje wobec zobowiązanego rażąco niewłaściwie.
Jak przestać płacić alimenty na dorosłe dziecko?
Obowiązek alimentacyjny rodzica wobec dziecka może zostać zniesiony tylko poprzez wydanie przez właściwy Sąd orzeczenia w tym zakresie. Rodzic, który nie chce dłużej płacić alimentów na dorosłe już dziecko powinien złożyć do Sądu pozew o uchylenie istniejącego obowiązku alimentacyjnego. W złożonym pozwie należy wskazać jakie dokładnie okoliczności uzasadniają zniesienie tego obowiązku.
Pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego należy złożyć do Sądu Rejonowego, który jest miejscowo właściwy ze względu na miejsce zamieszkania uprawnionego dziecka i musi spełniać określone prawem wymagania przewidziane dla każdego pisma procesowego. Do pozwu należy dołączyć także odpowiednie dowody m.in. skrócony akt urodzenia dziecka, który informuje o tym kto jest jego rodzicem oraz ostatni wyrok określający wysokość obowiązku alimentacyjnego.
Pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego podlega opłacie, która jest ustalana zgodnie z treścią art. 13 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. W przypadku, gdy stronę reprezentuje profesjonalny pełnomocnik dodatkowo należy uiścić opłatę od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.
Zachęcamy do odwiedzenia naszej strony internetowej https://www.rozwodadwokatrzeszow.pl/kancelaria-tarnow/ w celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji.
Kancelaria Rozwód Adwokat Rzeszów
ul. Hanasiewicza 10
35-103 Rzeszów
Tel: +48 17 200 03 20
E-mail: kontakt@rozwodadwokatrzeszow.pl