Zrzeczenie się dziedziczenia jest jedną z czynności, które można podjąć w sprawie spadkowej i to jeszcze za życia spadkodawcy. Aby była ona skuteczna, należy zachować jej wymaganą formę prawną. Czym dokładnie jest zrzeczenie się dziedziczenia i jak można go dokonać?
Co to jest zrzeczenie się dziedziczenia?
Zrzeczenie się dziedziczenia to dobrowolna rezygnacja ze spadku po określonej osobie. Tak naprawdę może ono nastąpić jedynie za życia przyszłego spadkodawcy i stanowi wyjątek od ogólnego zakazu zawierania umów spadkowych w sytuacji, gdy nie doszło jeszcze do otwarcia spadku.
Zrzeczenie się dziedziczenia stosowane jest wyłącznie względem ustawowego spadkobrania, co w praktyce oznacza, że dana osoba nie będzie mogła zostać powołana do dziedziczenia z mocy ustawy. Nie przeszkadza to jednak, aby została powołana do spadku na mocy pozostawionego testamentu. Ustawodawca nie przewiduje jednak zrzeczenia się dziedziczenia testamentowego. Jeśli powołany do spadku na mocy testamentu nie będzie chciał go przyjąć musi po prostu złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w terminie 6 miesięcy od chwili, gdy dowiedział się o tytule swojego powołania do masy spadkowej.
Zrzeczenie się dziedziczenia to także utrata prawa do zachowku, bez względu na jego wysokość. Co do zasady zrzeczenie obejmuje zstępnych zrzekającego – jego dzieci, wnuki, prawnuki itd. Takie osoby również nie będą miały prawa ani do spadku, ani jakiegokolwiek zachowku, chyba że w umowie ustanowiono inny zapis.
Jak dokonać zrzeczenia się dziedziczenia?
Zrzeczenie się dziedziczenia jest skuteczne tylko wtedy, gdy zostanie dokonane poprzez zawarcie odpowiedniej umowy w formie aktu notarialnego. Takie zobowiązanie jest zaciągane pomiędzy zrzekającym się a przyszłym spadkodawcą. Ustne, elektroniczne lub pisemne zwykłe porozumienie pomiędzy takimi osobami nie jest skuteczne – w tego rodzaju formach nigdy nie dochodzi do zrzeczenia się dziedziczenia.
„Art. 1048 zd. 2 kodeksu cywilnego przewiduje wymóg zawarcia umowy o zrzeczenie się dziedziczenia w formie aktu notarialnego, a zatem niedopełnienie tego wymogu skutkuje nieważnością umowy” – Katarzyna Bakuła, prawniczka kancelarii Andrzej Jakubowski Kancelarie Radców Prawnych Bydgoszcz.
Akt notarialny jest jedyną formą prawną, która decyduje o skuteczności zrzeczenia się dziedziczenia. W praktyce oznacza to więc konieczność wizyty w kancelarii notarialnej oraz poniesienia stosownych kosztów. Notariusz może pobrać za umowę maksymalnie 200 zł + VAT. Do tego dochodzą oczywiście koszty wypisów sporządzonego aktu notarialnego w maksymalnej stawce 6 zł + VAT za każdą stronę wypisu. Podane wartości są kosztami maksymalnymi, co w praktyce oznacza, że każdy notariusz może stosować niższa taksę – umowa o zrzeczenie się dziedziczenia może być więc tańsza.
Koszty umowy zrzeczenia się dziedziczenia mogą być poniesione po połowie przez każdą ze stron, dopuszczalne jest także obciążenie nimi tylko zrzekającego się albo tylko przyszłego spadkodawcę. Ostateczną decyzję w tym zakresie podejmują same strony. Po sporządzeniu, odczytaniu i podpisaniu umowy jej oryginał zostaje w kancelarii, zaś strony mają prawo do uzyskania odpłatnych wypisów w nieograniczonej liczbie. Dla tych, którzy chcieliby zgłębić temat zrzeczenia się dziedziczenia i jego konsekwencji, w tym kwestii zachowku, polecamy szczegółowy artykuł dostępny na stronie kancelarii prawniczej https://jczkancelaria.pl/zrzeczenie-sie-dziedziczenia-a-zachowek/.
Odwołanie zrzeczenia się dziedziczenia
Ustawodawca przewidział możliwość uchylenia się od skutków dokonanego zrzeczenia. W tym zakresie niezbędne jest jednak zawarcie nowej umowy pomiędzy tym kto zrzekł się spadku a przyszłym spadkodawcą. Oczywiście taka umowa musi być również zawarta w formie aktu notarialnego, co wiąże się z podobnymi kosztami, jak przy sporządzeniu umowy o zrzeczenie się dziedziczenia.
Odwołanie zrzeczenia się dziedziczenia może nastąpić w każdej chwili, jednak warunkiem jest to, aby nastąpiło to jeszcze za życia przyszłego spadkodawcy. Gdy taka osoba umrze, zaś uprzednio dokonane zrzeczenie nie zostało w porę odwołane, to nic nie da się zrobić. Dana osoba bezpowrotnie traci prawo do spadku z mocy ustawy oraz prawo do żądania zapłaty jakiegokolwiek zachowku.
Zrzeczenie się dziedziczenia jest możliwością dobrowolnej rezygnacji ze spadku. Aby było ono skuteczne niezbędne jest zawarcie umowy w formie aktu notarialnego – każda inna forma umowy jest nieważna i nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Koszty umowy obejmującej zrzeczenie się dziedziczenia nie są wygórowane i wynoszą maksymalnie 200 zł + VAT. Zrzeczenie się dziedziczenia może być cofnięte, jednak wymaga to sporządzenia nowej umowy – odwołującej poprzednio zawarte zobowiązanie. Umowa odwołująca również musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego.
Polecamy również: https://mojchorzow.pl/is,ile-lat-po-smierci-mozna-ubiegac-sie-o-zachowek,270925,937434.html