Chociaż Muzeum Hutnictwa jest jeszcze w budowie, to jego potencjał już dostrzegli europejscy miłośnicy industrialnych zabytków. Chorzowska placówka dołączyła do Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego ERIH - European Route of Industrial Heritage!
Europejski Szlak Dziedzictwa Przemysłowego ERIH
Europejski Szlak Dziedzictwa Przemysłowego ERIH to największa na Starym Kontynencie sieć współpracy zabytków techniki dostosowanych do potrzeb turystyki i kultury, a jednocześnie międzynarodowe stowarzyszenie oraz jeden z 38 Europejskich Szlaków Kulturowych Rady Europy.
ERIH obejmuje 1 850 obiektów z całej Europy, a wśród nich są miejsca związane z:
- górnictwem (np. Narodowe Muzeum Górnictwa Węglowego Anglii),
- włókiennictwem (np. belgijskie Muzeum Archeologii Przemysłowej i Włókiennictwa),
- transportem (np. holenderskie Muzeum Tramwajów Parowych Hoorn-Medemblik)
- czy hutnictwem.
Wzorem dla projektu ERIH był Szlak Dziedzictwa Przemysłowego w Zagłębiu Ruhry, największa wówczas sieć turystyczna łącząca obiekty dziedzictwa przemysłowego. ERIH przejął strukturę tej sieci – z tzw. punktów kotwicznych rozchodzą się pomniejsze szlaki regionalne lub tematyczne. Sam szlak ERIH nie jest oznakowany z uwagi na zbyt duże odległości pomiędzy poszczególnymi obiektami.
Celem projektu ERIH II jest zwrócenie uwagi na wspólne europejskie dziedzictwo przemysłowe oraz promocja turystyczna miejsc związanych z historią przemysłu. Obecnie Europejski Szlak Dziedzictwa Przemysłowego wiedzie przez Wielką Brytanię, Belgię, Holandię, Luksemburg i Niemcy. W ramach projektu ERIH II wyznaczono również Szlaki Regionalne (na terenie Niemiec, Wielkiej Brytanii i Holandii) oraz 10 Europejskich Szlaków Tematycznych w 23 krajach Europy.
Główny szlak składa się z 78 punktów kotwicznych, w tym 7 w Polsce - obiektów dziedzictwa przemysłowego o szczególnym znaczeniu historycznym i potencjale turystycznym. Są to:
- Exploseum w Bydgoszczy,
- Centrum Handlowe Manufaktura w Łodzi,
- Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach,
- Muzeum Tyskich Browarów Książęcych,
- Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego Guido w Zabrzu,
- Muzeum Browaru Żywiec,
- Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia w Wałbrzychu.
Niedawno na Europejski Szlak Dziedzictwa Przemysłowego ERIH został wpisany także Wielki Piec Huty Pokój, który znajduje się w Rudzie Śląskiej.
Czytaj więcej: Wielki Piec Huty Pokój został wpisany na Europejski Szlak Dziedzictwa Przemysłowego ERIH
Muzeum Hutnictwa w Chorzowie
Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, to pierwsze muzeum w Polsce dedykowane w pełni dziedzictwu materialnemu oraz niematerialnemu hutnictwa żelaza i stali w kontekście Chorzowa i Śląska, prezentujące je na tle przemian gospodarczych, cywilizacyjnych oraz kulturowych regionu, kraju i Europy.
W 2010 roku miasto Chorzów zakupiło zabytkową halę byłej elektrowni Huty Kościuszko od Banku Handlowego w Warszawie. W gronie ówczesnych władz samorządowych pojawił się pomysł by to właśnie w ponad stuletniej hali, ulokowanej przy ul. Metalowców, powołać pierwsze w Polsce muzeum skupione tematycznie na zagadnieniu przemysłu hutniczego żelaza i stali. Zabytkowy obiekt został zabezpieczony, przeprowadzono także remont dachu. Dawna elektrownia stała się wówczas miejscem wielu wydarzeń, m.in. wystawy World Press Photo, Industriady - Święta Szlaku Zabytków Techniki, Metropolitalnej Nocy Teatrów.
W latach 2013–2017 funkcjonowały zespoły ds. utworzenia Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, powoływane przez prezydenta miasta Chorzowa. W 2017 r. Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu oraz samorząd Chorzowa stały się beneficjentami dotacji ze środków Unii Europejskiej, przeznaczonej na realizację partnerskiego projektu "Rewitalizacja i udostępnienie poprzemysłowego dziedzictwa Górnego Śląska". Pozyskane fundusze zabezpieczyły przyszłe prace remontowo-budowlane związane z powstaniem przyszłej siedziby Muzeum Hutnictwa w Chorzowie.
W 2018 roku prezydent Chorzowa Andrzej Kotala ustanowił Radę Programową przyszłego Muzeum Hutnictwa. W 2019 roku miasto Chorzów powołało do życia Muzeum Hutnictwa w Chorzowie (w organizacji), którego zespół pracuje nad opracowaniem i pozyskaniem zbiorów dotyczących chorzowskiego hutnictwa, organizacją przyszłego muzeum oraz stworzeniem wystawy stałej. Trwają obecnie prace budowlane i remontowe, które obejmują budynek oraz tereny wokół byłej elektrowni.
Muzeum Hutnictwa będzie gotowe w 2021 roku
Muzeum Hutnictwa będzie gotowe w 2021 roku, ale to nie oznacza, że muzealnicy siedzą z założonymi rękami w oczekiwaniu na koniec budowy. Za nimi pierwszy etap akcji "Mów mi huto”. Swój udział potwierdziło w nim 31 byłych hutników.
- W sierpniu i wrześniu planujemy przystąpić do nagrywania wywiadów filmowych. Filmy te trafią na wystawę stałą, gdzie zwiedzający dzięki utrwalonym opowieściom poznać będą mogli trudy i sekrety pracy w hucie - tłumaczy Adam Kowalski, dyrektor Muzeum Hutnictwa w Chorzowie (w organizacji).
30 czerwcu zakończył się też konkurs "Wiki-Chorzów". W jego ramach, w największej i najbardziej dostępnej encyklopedii na świecie powstało ponad 50 nowych haseł o Chorzowie. Nowe artykuły można przeczytać TUTAJ.
Muzeum już teraz zaprasza na swoje kolejne przedsięwzięcie. 18 lipca na chorzowskim rynku odbędzie się gra miejska "Chorzów. W krainie wygasłych wulkanów". Grze towarzyszyć będą warsztaty edytowania Wikipedii (Wiki-Chorzów) oraz zbiórka pamiątek hutniczych pod hasłem "Mosz co w doma po hucie?"
Wystawa stała Muzeum Hutnictwa w Chorzowie
Na wystawie stałej Muzeum Hutnictwa w Chorzowie zobaczyć będzie można pamiątki oraz obiekty związane z funkcjonowaniem Huty Kościuszko i Huty Batory, przekazane przez byłych pracowników zakładów (izby pamięci) i pochodzące ze zbiórek publicznych. W hali prezentowane będą maszyny hutnicze:
- prostownica stemplowa do prostowania szyn wąskotorowych, wybudowana przez firmę Otto Froriep Rheydt w 1897, działała w Hucie Królewskiej do 2015;
- młot parowy przeznaczony do kucia swobodnego, wykonany przez firmę G. Brinkmann & Co. z Witten w 1898, działał w kuźni Huty Batory do 2013. Posiada stojak, płytę fundamentową i korpus cylindra odlane z żeliwa. Trzon tłokowy i tłok wykonane są jako monolit z jednego kawałka stali. Pierwotnie napędzany parą, w okresie późniejszym sprężonym powietrzem. Młot waży 34 000 kg i potrafi wykonywać 145 uderzeń na minutę;
- młot parowo-powietrzny;
- młot mostowy z 1907 przeznaczony do kucia swobodnego. Wykonany ze stali oraz z żeliwa. Składa się z dwóch ustawionych pionowo walców ze zwiniętej blachy stalowej, na nich umieszczona jest poprzeczna belka stalowa do której przymocowany jest żeliwny cylinder z tłokiem poruszającym babę. Siłę uderzenia młota reguluje system dźwigni. Przy młocie znajduje się żuraw obrotowy umożliwiający umieszczanie pod młotem dużych i ciężkich elementów stalowych;
- prasa mimośrodowa z 1955 roku, wykonana w Warszawie w Fabryce Pras i Młotów. Napędzana silnikiem elektrycznym, sterowana ręcznie lub automatycznie;
- młot sprężarkowy Beche przeznaczony do kucia swobodnego, napędzany silnikiem elektrycznym. Korpus młota i płyta fundamentowa wykonane z żeliwa;
- fragment zespołu walcowniczego wraz z zespołem napędowym przeznaczonego do walcowania prętów. Wybudowany w 1874 dla walcowni bruzdowej Huty Batory.
