Historia dzielnic Szarlociniec - Chorzów

Ta kolonia robotnicza do 1827 roku nie miała nazwy. Początkowo miała się nazywać Dąbrowa, ale na to nie zgodził się rząd pruski. Dopiero później kolonia przy ulicy Styczyńskiego wzięła nazwę od szybu, który powstał w 1822 roku na pagórku Kamionka. Nazywał się Charlotte. Powstał na cześć księżnej Charlotte, siostry pierwszego cesarza Prus, Wilhelma I, a także żony Mikołaja I. Stąd nazwa dzielnicy Szarlociniec.

Szarlociniec

W 1823 roku Johann Porembski, ówczesny właściciel świętochłowickiego dominium postanowił wybudować w tym miejscu budynki mieszkalne. Nie wiadomo ile osób zajmowało kolonię w początkowym okresie jej istnienia. Wiadomo natomiast, że dzielnica rozwijała się bardzo szybko. W 1856 roku w rejonie ul. Kingi powstały kolejne budynki, a teren ten nazwany został Nowym Szarlocincem. Obie połączone kolonie w latach 1861 do 1868 tworzyły osobną gminę. Posiadały nawet herb ze skrzyżowanym młotem i kilofem.

Nie można jednak mylić jej z kolonią o tej samej nazwie, która powstała w okolicach ul. 3 Maja niedaleko Piaśnik w latach 70. XIX wieku, którą przyłączono do Chorzowa w 1939 roku.

Z pewnością głównym zajęciem mieszkańców Szarlocińca było rolnictwo, choć nie da się jednoznacznie stwierdzić ile osób z tego żyło. Historycy podkreślają, że dzielnica musiała mieć charakter typowo robotniczy, a przydomowe pola służyły tylko do oszczędzenia wydatków na żywność.

Skromna była infrastruktura miejscowości. Mieszkańcy uczęszczali na msze do kościołów w Bytomiu, a Ewangelicy do kościoła Elżbiety w Królewskiej Hucie. Przez osadę przebiegały dwie drogi. Osada nie była skanalizowana, a ścieki odpływały przydrożnymi rowami. W pobliżu szybu na Kamionce mieścił się kamieniołom.

Zmiany w dzielnicy nastąpiły dopiero po przyłączeniu do Królewskiej Huty. W latach 1895 do 1907 zaczął zmieniać się charakter architektury. Powstawały już wtedy budynki dwu i trzy piętrowe. Dotychczasowa luźna zabudowa ulic zagęszczała się.

W 1901 roku przy Styczyńskiego utworzono szkołę. Co ciekawe, była to pierwsza szkoła w mieście wyposażona w prysznice. Rok później powstał dom starców i sierot. Po I wojnie światowej założono Zakład bł. Bronisławy, który prowadziły siostry boromeuszki.

Za czasów PRL w dzielnicy powstało osiedle, które w większości pozostaje dziś pod administracją Chorzowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej.

(prym)

Źródła:

  • Roman Liczba, Chorzów A.D. 2000. Nietypowy przewodnik po mieście dla młodzieży i dorosłych, Chorzów 2000
  • Zeszyty Chorzowskie t. 3, (red.) Zbigniew Kapała, Chorzów 1999